Binnen Hmore creëren we ruimte om elkaar écht te zien en horen op thema’s die er toe doen. Met het project Hmore Perspectives verbinden we steeds twee leiders met een vraag aan elkaar. Dit kunnen ondernemers, bestuurders en eindverantwoordelijken van organisaties uit de MRA regio zijn van elke schaal en uit elke branche. Het gegeven dat jullie verschillend zijn, hele andere achtergronden hebben en elkaar nog niet (of niet zo goed) kennen werkt de open en onderzoekende houding in de hand. Nieuwe perspectieven op fundamentele vragen ontstaan als mensen in veilige, vrije ruimte hun vraag mogen delen.
Impactvolle vragen
Binnen Hmore perspectives bieden we veilige ruimte voor een onderzoek gesprek, waarin twee critical friends elkaar bevragen. Vanuit de wens om nieuwe perspectieven geboren te laten worden. Welke vragen helpen daarbij? Daar is uiteraard geen checklist voor. Maar de omschrijving van wat een ‘goede’ vraag is
door praktisch filosoof Elke Wiss* geeft wel richting.
Een vraag is een uitnodiging. Een uitnodiging tot nadenken, uitleggen, aanscherpen, verdiepen, informatie verschaffen, onderzoeken, verbinden.
Een goede vraag is helder geformuleerd en wordt geboren uit een nieuwsgierige houding.
Een goede vraag blijft bij (het verhaal van) de ander.
Een goede vraag zet het denken in beweging.
Een goede vraag leidt tot verheldering, nieuwe inzichten of een nieuws perspectief voor de beantwoorder van de vraag.
Hiermee sluiten we ook een aantal dingen uit. Een vraag is niet: advies geven, hypotheses checken, invullen, een mening delen, een suggestie doen of al dat niet wat we vaak als een vraag verpakken maar geen vraag is. Natuurlijk, een advies of suggestie kan van grote waarde zijn. En wordt over het algemeen nóg
impactvoller als die voortkomt uit verbinding door de vragen die eerst gesteld zijn.
* Elke Wiss, Socrates op Sneakers, Ambo / Anthos, 2020
Welke principes helpen?
Veilige ruimte gedijt bij een aantal principes en een specifieke gesprekshouding, die het mogelijk maken binnen die veilige ruimte alles te denken, zeggen, vragen wat nodig is om tot nieuwe perspectieven te komen. De nieuwsgierige en vrijmoedige houding zijn hierin het allerbelangrijkste. Vraag wat er gevraagd
moet worden (vanuit nieuwsgierigheid) en zeg wat er gezegd moet worden (vanuit vrijmoedigheid).
Daarnaast helpen onderstaande principes:
1. Probeer als critical friend je eigen oordeel uit te stellen; oordelen verkleinen de onderzoeksruimte. Dat betekent ook dat je geen suggestieve vragen stelt of retorische vragen.
2. Stel je empathische reactie uit. Dit lijkt in eerste instantie een niet zo aardig principe, maar ervaring leert dat dit principe de onderzoeksruimte ontzettend vergroot én veiliger maakt. Dat komt doordat er niet via empathische opmerkingen alsnog een oordeel wordt geveld, hoe goed bedoeld ook.
3. Wees als bevrager dienstbaar aan degene met de vraag: het draait om de kwestie van de ander. Denk mét de ander mee, door bij het verhaal van de ander te blijven. Zo bereik je verdieping en voorkom je dat het gesprek alle kanten op waaiert.
4. Luister nauwkeurig en interpreteer of parafraseer niet: gebruik in je vraag de woorden van de ander. ‘Klote’ of ‘niet zo leuk’ is echt niet hetzelfde, ook al klinkt het tweede wellicht prettiger.
5. Verdraag het niet-weten: het niet-weten tijdens momenten in het gesprek, maakt het mogelijk om nieuwe paden in te gaan. Soms is dat lastig te verdragen, roept het onzekerheid op, maar uiteindelijk biedt het ruimte waardoor nieuwe perspectieven kunnen ontstaan.